استرالیا، کهنترین خشکی کره زمین، با قدمتی حدود ۶۵ تا ۸۰ هزار سال پیش، میزبان اولین گروههای «مهاجران» بوده است. این سرزمین پهناور که زمانی ناشناخته بود، در سال ۱۷۷۰ با ورود کاشفان اروپایی، مسیر تاریخی خود را به کلی دگرگون کرد.
امروزه استرالیا به عنوان یکی از محبوبترین مقاصد مهاجرت در جهان شناخته می‌شود و سالانه میلیونها نفر از سراسر دنیا به امید یافتن زندگی بهتر، راهی این سرزمین فرصتها میشوند.
در این مقاله، سفری به اعماق تاریخ استرالیا خواهیم داشت و به بررسی هویت اولین مهاجران و سرگذشت این سرزمین کهن میپردازیم با ما همراه باشید تا کتاب تاریخ استرالیا را ورق بزنیم و از استرالیای ناشناخته تا تبدیل شدن آن به مقصدی ایدئال برای مهاجران را مرور کنیم.
کشف قاره استرالیا
در قرن هفدهم، کاوشگران اروپایی به تدریج پرده از راز سرزمینی ناشناخته در جنوب زمین برداشتند. هلندیها پیشگامان این اکتشافات بودند و در سال ۱۶۰۶، شبه جزیره کیپیورک در شمال کوئینزلند را به نقشه اضافه کردند. آنها این سرزمین جدید را “New Holland” یا هلند نو نامیدند.
در سال ۱۶۴۲، آبل یانسزون تاسمان، جهانگرد هلندی، جزیره‌ای ناشناخته را در جنوب استرالیا کشف کرد که بعدها به نام او “تاسمانی” نام گرفت. با این حال، هلندیها تمایل چندانی به سکونت در این سرزمین دوردست نداشتند و استرالیا برای مدتی به حال خود رها شد.
در سال ۱۶۸۴، ویلیام دمپیر، کاوشگر و دریانورد بریتانیایی، به عنوان اولین فرد از اهالی بریتانیا، پا به خاک استرالیا گذاشت. او در گزارشی که از این سفر ارائه کرد، به توصیف طبیعت استرالیا پرداخت. اما او نیز مانند هلندیها، این سرزمین خشک و بیابانی را فاقد ارزش برای تجارت و سکونت میدانست.
بالاخره در سال ۱۷۷۰، کاپیتان جیمز کوک، دریانورد مشهور بریتانیایی، سواحل شرقی استرالیا را کشف کرد. این اکتشاف نقطه عطفی در تاریخ استرالیا بود و زمینه را برای تبدیل این سرزمین به مستعمره‌ای بریتانیایی فراهم کرد.
استرالیا در گذر از استعمار به خودمختاری (۱۷۸۸ تا ۱۸۵۰)
در قرن هجدهم، دریانوردان اروپایی از وجود سرزمینی ناشناخته در نیم‌کره جنوبی با نام “Terra Australis” آگاه بودند. مورخان بریتانیا این سرزمین را حاصلخیز و ایدئال برای استعمار میدانستند. در همین راستا، کاپیتان جیمز کوک از سوی انجمن سلطنتی بریتانیا مامور شد تا به جستجوی این قاره جدید بپردازد.
کوک با همراهی راهنمایان محلی تاهیتی، سفری دریایی را در اقیانوس آرام آغاز کرد. او ابتدا به زلاندنو رسید و برای اولین بار از تمام خط ساحلی این جزایر نقشهبرداری کرد. سپس، راهی غرب شد و به سواحل شرقی استرالیا، در خلیج بوتانی (در نزدیکی سیدنی امروزی) رسید. کوک این سرزمین را “نیو ساوث ولز” نامید و آن را تحت حاکمیت بریتانیا اعلام کرد.
پس از استقلال ایالات متحده آمریکا از بریتانیا در سال ۱۷۷۶، ظرفیت زندانهای بریتانیا برای مجرمان تکمیل شد. به همین دلیل، دولت بریتانیا تصمیم گرفت تا برخی از این مجرمان را به مستعمره جدید خود در استرالیا تبعید کند. در سال ۱۷۸۸، اولین ناوگان حامل محکومان، شامل ۷۷۸ نفر، به سیدنی رسید. جالب است که اولین مهاجران اروپایی استرالیا این مجرمان بودند!
در اکتبر ۱۷۸۷، آرتور فیلیپ به عنوان فرماندار مستعمره نیو ساوث ولز منصوب شد. او در ژانویه ۱۷۸۸ با اولین ناوگان به سیدنی رسید و در ۲۶ ژانویه، شهر بندری جدیدی را در این مکان بنا نهاد. این تاریخ، ۲۶ ژانویه، به عنوان روز ملی استرالیا شناخته می‌شود.
در ابتدا، اکثر ساکنان استرالیا را مجرمان تبعیدی تشکیل میدادند. اما به تدریج، شهروندان عادی از انگلیس، ایرلند و اسکاتلند نیز به این سرزمین مهاجرت کردند. دولت بریتانیا با ارائه مشوقهایی مانند پرداخت هزینه سفر و اعطای زمین رایگان، افراد را به مهاجرت تشویق میکرد.
با گذشت زمان، مجرمان تبعیدی که دوره محکومیتشان به پایان میرسید، زندگی جدیدی را در این مستعمره آغاز می‌کردند. آنها به کشاورزی، خرده فروشی، کسب و کارهای شخصی و مشاغل دولتی مانند خدمت در نیروی پلیس مشغول میشدند.
با افزایش جمعیت و مهاجرت شهروندان عادی، ساکنان مستعمرات استرالیا خواستار اصلاحات دموکراتیک شدند. در سال ۱۸۴۴، انجمن قانونگذاری در سیدنی تشکیل شد و خواستار اعطای حق رای به مردان آزاد شد.
در سال ۱۸۵۰، پارلمان بریتانیا لایحه “دولت مستعمراتی استرالیا” را تصویب کرد. این لایحه به مستعمرات نیو ساوث ولز، وندیمن (تاسمانی امروزی)، استرالیای جنوبی و ویکتوریا اجازه میداد تا شوراهای قانونگذاری خود را تشکیل دهند. این اولین قدم در مسیر خودمختاری استرالیا بود.
تب طلای استرالیا (دهه ۱۸۵۰)
در اوایل سال ۱۸۲۳، رگههای طلا در خاک استرالیا پدیدار شد، اما این کشف تا سال ۱۸۵۱ که طلای ناب در منطقه بثرست در نیو ساوث ولز یافت شد، انقلابی در تاریخ این سرزمین رقم زد. خبر این کشف بزرگ، سیل مهاجران مشتاق ثروت را از سراسر دنیا به سوی مستعمرات نیو ساوث ولز و ویکتوریا روانه کرد.
در یک دهه، جمعیت استرالیا به طرز چشمگیری افزایش یافت. بین سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۸۶۱، تعداد ساکنان این سرزمین از ۴۳۰ هزار نفر به ۱ میلیون و ۱۷۰ هزار نفر رسید. ویکتوریا به پرجمعیتترین مستعمره و ملبورن به بزرگ‌ترین شهر استرالیا تبدیل شد.
کشف طلا نه تنها موج مهاجرت را به راه انداخت، بلکه تحولات عظیمی در اقتصاد استرالیا نیز ایجاد کرد. راهآهن و تلگراف به سرعت احداث شد و طلا جایگزین پشم به عنوان اصلیترین منبع صادرات استرالیا شد. این رونق اقتصادی، استرالیا را به یکی از ثروتمندترین و باکیفیتترین کشورهای جهان در اواخر قرن نوزدهم تبدیل کرد.
تشکیل فدراسیون در قرن بیستم
تا پایان قرن نوزدهم، استرالیا از شش مستعمره خودمختار تشکیل شده بود که هر کدام تحت حکومت بریتانیا اداره میشدند: نیو ساوث ولز، ویکتوریا، تاسمانی، کوئینزلند، استرالیای جنوبی و استرالیای غربی.
این مستعمرهها با وجود استقلال خود، از مشکلات متعددی رنج میبردند. عدم وجود اتحاد و انسجام بین آنها، ضعف در سیستم دفاعی و فقدان هویت ملی مشترک، از جمله این چالشها بود.
با وجود این مشکلات، تلاشهایی برای اتحاد مستعمرهها در جریان بود. در سال ۱۸۹۰، همایشی در سیدنی برگزار شد و ایده “فدراسیون استرالیا” و تشکیل کشوری متحد و فدرال مطرح شد.
این ایده با استقبال مردم و نخبگان سیاسی روبرو شد و پس از سالها مذاکره و رایزنی، سرانجام در سال ۱۹۰۰، مجلس بریتانیا با لایحه قانون اساسی استرالیا موافقت کرد.
در ۱ ژانویه ۱۹۰۱، مستعمره های استرالیا به طور رسمی متحد شدند و “قلمرو همسود استرالیا” یا سرزمینی با حکومت مستقل اما تحت حمایت بریتانیا، تاسیس شد.
این اتفاق نقطه عطفی در تاریخ استرالیا بود و زمینه را برای استقلال کامل این کشور در قرن بیستم فراهم کرد.
اولین حق رای دنیا در استرالیا
استرالیا به عنوان اولین کشوری شناخته می‌شود که در آن زنان نه تنها حق رای داشتند، بلکه میتوانستند به عنوان نماینده در پارلمان نیز حضور یابند.
این پیروزی حاصل تلاشهای بی وقفه زنان استرالیایی در طول چندین دهه بود. نقطه آغاز این مبارزه به کمپین “عدالت برابر برای زنان” در آوریل ۱۸۶۹ باز میگردد. پس از ۲۶ سال تلاش و کوشش، زنان استرالیای جنوبی در سال ۱۸۹۵ به حق رای دست یافتند. اما این پایان راه نبود و شعله این جنبش همچنان روشن ماند. در سال ۱۸۹۹، زنان استرالیای غربی نیز به جمع زنان رای دهنده پیوستند.
سرانجام در ژوئن ۱۹۰۲، پس از سالها مبارزه، جنبش حق رای زنان در استرالیا به طور کامل به پیروزی رسید. با این حال، این برابری کامل نبود. بومیان استرالیا تا سال ۱۹۶۲ از حق رای محروم بودند.
جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸)
در سال ۱۹۱۴، استرالیا با ورود به جنگ جهانی اول، گامی پرمخاطره در تاریخ خود برداشت. سربازان استرالیایی و نیوزیلندی که به عنوان بخشی از نیروی ANZAC شناخته میشدند، در نبردی خونین و دشوار به مصاف امپراتوری عثمانی در شبه جزیره گالیپولی رفتند. این نبرد که هشت ماه به طول انجامید، جان بیش از ۲۶ هزار سرباز استرالیایی را گرفت و به فاجعهای ملی تبدیل شد.
در ۲۵ آوریل ۱۹۱۶، استرالیا، نیوزیلند و انگلستان، نخستین سالگرد ورود نیروهای ANZAC به گالیپولی را گرامی داشتند. از آن زمان به بعد، این روز به عنوان “روز انزک” شناخته می‌شود و به یادبود جان‌باختگان استرالیایی و نیوزیلندی در نبرد گالیپولی و دیگر میادین جنگ جهانی اول، گرامی داشته می‌شود.
جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹–۱۹۴۵)
جنگ جهانی دوم هم روی استرالیا تاثیر داشت و این کشور در سمت متفقین بود و علیه آلمان نازی در اروپا و شمال آفریقا جنگیدند.
در سال ۱۹۴۱ ژاپن شروع کننده جنگ در اقیانوس آرام بود که در آن سربازان استرالیایی به عنوان بخشی از متفقین در دفاع از پاپوآ گینه نو حضور داشتند.
در جنگ جهانی دوم به استرالیا حمله مستقیمی نشد اما ژاپن چندین بار شمال و شرق این کشور را بمباران کرد. در مجموع در این جنگ ۳۰ هزار استرالیایی کشته و ۶۵ هزار نفر مجروح شدند.
بومیان استرالیا
بومیان استرالیا، ساکنان اولیه این سرزمین پهناور، هزاران سال پیش از ورود اروپاییان در این سرزمین سکونت داشتند. آنها با نامهای مختلفی مانند «ملتهای نخستین استرالیا» یا «استرالیاییهای نخستین» شناخته میشوند.
بومیان استرالیا از اقوام گوناگون با فرهنگها و زبانهای منحصر به فرد تشکیل شده‌اند. آنها برای بیش از ۵۰ هزار سال در این سرزمین زندگی می‌کردند و با طبیعت آن سازگار شده بودند.
با ورود بریتانیاییها در سال ۱۷۸۸، زندگی بومیان استرالیا به طور کامل دگرگون شد. مهاجران اروپایی زمینها و سکونتگاههای بومیان را تصرف و آنها را به حاشیه راندند.
در دوره استعمار، بومیان استرالیا با خشونت، بیماری و تبعیضهای گسترده روبرو بودند. بسیاری از آنها قتل عام و یا از خانوادههایشان جدا میشدند.
یکی از تراژدیهای تلخ این دوره، جداسازی کودکان بومی از خانوادههایشان بود. در دوره‌ای صد ساله (۱۸۷۰ تا ۱۹۷۰) هزاران کودک بومی به نوانخانهها یا برای کار اجباری به خانه سفیدپوستان فرستاده شدند.
در سال ۲۰۰۸، نخست وزیر وقت استرالیا به طور رسمی از بومیان به دلیل ستمهای گذشته عذرخواهی کرد. از آن زمان، دولت استرالیا تلاشهای زیادی برای جبران خسارات و مبارزه با تبعیض انجام داده است.
امروزه، بومیان استرالیا در حال احیای فرهنگ و هویت خود هستند. آنها زبانهای خود را حفظ میکنند، به هنرهای سنتی خود میپردازند و در زمینههای مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقش فعال دارند.
قبایل بومی استرالیا
استرالیا شامل دو گروه اصلی از بومیان است: بومیان جزایر تنگه تورس و بومیان ساکن استرالیا. این دو گروه دارای فرهنگ و زبان متعددی هستند و نقش مهمی در تاریخ و هویت استرالیا ایفا میکنند.
بیش از ۱۰۰ قبیله بومی در سراسر استرالیا زندگی میکنند. هر قبیله فرهنگ، زبان و باورهای خاص خود را دارد. برخی از معروفترین قبایل بومی عبارتند از:
-
- پیچان چاچارا (Pitjantjatjara): ساکن در مرکز استرالیا و در نزدیکی کوه اولورو.
- آرِنته (Arrernte): ساکن در آلیس اسپرینگز در مرکز سرزمین شمالی استرالیا
- لوریچا (Luritja)
- وارپیری (Warlpiri)
جمعیت
در سال ۱۷۸۸، زمانی که استعمار بریتانیا آغاز شد، جمعیت بومیان استرالیا بین ۷۵۰,۰۰۰ تا ۱.۴ میلیون نفر تخمین زده می‌شود. آنها در ۵۰۰ قبیله مختلف زندگی می‌کردند و هر کدام دارای باورها، زبان و فرهنگ خاص خود بودند.
امروزه، جمعیت بومیان استرالیا حدود ۹۸۴,۰۰۰ نفر است که ۳.۸ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. در جدول زیر، جمعیت بومیان استرالیا در ایالتهای مختلف این کشور بر اساس دادههای اداره آمار استرالیا در دسامبر ۲۰۲۳ آورده شده است:
|
ایالت |
جمعیت بومیان استرالیا (سال 2023) |
درصد جمعیت نسبت به کل بومیان |
|
نیو ساوث‌ولز |
303,186 |
32.2% |
|
کوئینزلند |
258,411 |
58.3% |
|
استرالیای غربی |
114,312 |
12.5% |
|
قلمرو شمالی استرالیا |
79,695 |
8.7% |
|
ویکتوریا |
68,693 |
7.5% |
|
استرالیای جنوبی |
48,338 |
5.3% |
|
تاسمانی |
31,849 |
3.5% |
|
قلمرو مرکزی استرالیا |
9,113 |
1% |
زبان و فرهنگ بومیان استرالیا
انگلیسی زبان رسمی استرالیا است، اما این سرزمین پهناور، گنجینهای از زبانهای بومی با تاریخ و فرهنگ غنی را در خود جای داده است. پیش از ورود بریتانیاییها، بومیان استرالیا به بیش از ۷۰۰ زبان و گویش گوناگون صحبت می‌کردند.
اما متاسفانه، این تنوع زبانی در حال فراموشی است. امروزه، فقط ۱۰۰ زبان بومی باقی مانده و نسل جوان بومیان استرالیا فقط به ۲۰ زبان بومی صحبت میکنند.
موسسه مطالعات بومیان و جزیره نشینان تنگه تورس، تعداد زبانهای بومی استرالیا را بیش از ۲۵۰ و تعداد گویشهای آن را حدود ۸۰۰ تخمین میزند. با این حال، این آمار گویای وضعیتی غم بار است. امروزه، تنها ۹.۵ ٪ از بومیان استرالیا (یعنی ۱ نفر از هر ۱۰ نفر) میتوانند به یکی از زبانهای بومی صحبت کنند.
کلام پایانی
استرالیا، سرزمینی کهن با مردمی مدرن، در کارنامه خود فراز و نشیبهای بسیاری را تجربه کرده است. این کشور پهناور که امروزه به عنوان یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان شناخته می‌شود، سابقهای نسبتا کوتاه دارد.
اگرچه قدمت حضور بومیان در استرالیا به هزاران سال پیش میرسد، اما تاریخ مدرن این کشور از زمان ورود اولین مستعمره نشینان اروپایی در قرن هجدهم آغاز می‌شود.
با آغاز قرن بیستم، زمزمههای استقلال در استرالیا قوت گرفت و سرانجام در سال ۱۹۰۱، این کشور به طور رسمی از بریتانیا جدا شد. از آن زمان تاکنون، استرالیا مسیری آرام و صلح آمیز را در پیش گرفته و با تکیه بر ثروتهای طبیعی و نیروی انسانی خلاق، به یکی از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته جهان تبدیل شده است.
